چاه جذبی در مقررات ملی ساختمان [ ضوابط اجرای چاه سپتیک ]

درباره چاه جذبی در مقررات ملی ساختمان و چاه سپتیک

یکی از موارد مهم در صنعت ساختمان، سیستم دفع فاضلاب بوده که به دو صورت سیستم فاضلاب شهری و سیستم چاه اجرا می گردد.

لیکن در کمال تاسف بدلیل ضعف و نقصان سیستم فاضلاب شهری در تهران و اکثر شهرهای میهنمان، همچنان از روش چاه استفاده می گردد که البته مضرات زیست محیطی و سلامتی آن بر کسی پوشیده نیست.

در نقشه های ساختمانی متاسفانه دیتیلی بابت چاه داده نمی شود و متاسفانه طراحی و مهندسی آن بوسیله مقنی (چاه کن) عمدتا انجام می شود.

لذا در این مطلب به درج مواردی در این خصوص می پردازیم به امید آنکه مورد استفاده دوستان و سازندگان محترم واقع شود.

انتخاب نوع دفع و چاه بستگی به جنس خاک و نوع زمین و سطح آب زیر زمینی منطقه داشته و در مناطقی که خاک آن به میزان کافی شن و ماسه یا خرده سنگ داشته باشد از چاه جذبی و در مناطقی که خاک آن حاوی رس فراوان یا خاصیت باتلاقی بوده یا سطح آب زیر زمینی بالا باشد (در صورت عدم وجود سیستم فاضلاب شهری) از چاه (مخزن) سپتیک استفاده می گردد.

الف- چاه جذبی در مقررات ملی ساختمان

چاه جذبی از سه بخش زیر تشکیل شده است.

۱- گلدونی

به دهانه چاه که شکل گلدون داشته (مخروطی یا قیفی) گلدونی گویند و در واقع گلدونی محل جمع آوری فاضلاب و استقرار انتهای لوله های فاضلاب و وظیفه هدایت فاضلاب به چاه را دارد.(آرچیکان هنر و صنعت ساخت و ساز)

۲- میله

گلوه به قطر ۸۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر که تا سطح لایه نفوذ پذیر خاک عمق داشته را میله گویند.البته بهتر است جهت کاهش اثرات منفی حفر چاه بر سازه ساختمان ،همواره حداقل عمق میله ۶ متر باشد.

۳- انباره

مخزن گنبدی شکل چاه که در لایه نفوذ پذیر خاک حفر می گردد را گویند و وظیفه آن جمع آوری فضولات و جداسازی آب از فاضلاب توسط نشت در لایه های نفوذ پذیر خاک می باشد.

لازم بذکر است حتما باید آب باران و سطحی از چاه فاضلاب انسانی جدا بوده و بهتر است حد الامکان چاه مربوط به آب باران از چاه فاضلاب انسانی دور باشد.

محاسبه حجم انباره چاه جذبی

حجم انباره چاه جذبی در مقررات ملی ساختمان بستگی به میزان نفوذ پذیری خاک محیط، عمر طراحی چاه، تعداد حمام و سرویس بهداشتی در ساختمان و تعداد نفرات ساکن در ساختمان دارد (سهم تولید فاضلاب توسط میهمان ها نیز در ضرایب مربوطه دیده شده است).

برای یک ساختمان با عمر طراحی چاه حداقل ۱۵ سال و جمعا ۳ سرویس بهداشتی در هر آپارتمان به ازای هر نفر ساکن ۲/۸متر مکعب انباره مورد نیاز است.

یعنی برای ۵ واحد بزرگ و ۳۰ نفر ساکن در ساختمان بر اساس محاسبات حجم انباره چاه ۸۴ متر مکعب برای حداقل ۱۵ سال مکفی است.

و برای عمر چاه حداقل ۱۵ سال و جمعا بیش از ۳ سرویس در هر آپارتمان به ازای هر نفر ۳/۳ متر مکعب انباره مکفی است.یعنی برای مثال فوق در این شرایط حجم انباره ۹۹ متر مکعب مکفی است.(آرچیکان هنر و صنعت ساخت و ساز)

البته لازم بذکراست که این محاسبه مشمول چاه آب باران نمی شود.

نکته قابل توجه آنست که بر اساس این محاسبه سطح نفوذ پذیری انباره ۲/۰ برابر مقدار عددی حجم اناره در مقیاس متر مربع باید باشد. یعنی یک انباره ۸۴ متر مکعبی باید حداقل ۸/۱۶ متر مربع سطح نفوذ از کف داشته باشد.

ب- ضوابط اجرای چاه سپتیک‌

این چاه از مصالح نفوذ ناپذیر و مقاوم در برابر خوردگی از جمله بتن یا مصالح ساختمانی یا پلی اتیلن، مواد پلیمری، غیره ساخته شده است‌ وظیفه آن حفظ و نگهداری فاضلاب و عدم اجازه نشت از آن است.

‌این چاه‌ها می‌بایست در دوره‌های کوتاه و مشخص توسط تانکرها یا دستگاه‌های مخصوص تخلیه شوند.

چاه‌های سپتیک در دو نوع یک بخشی یا چند بخشی تقسیم می‌شوند که این تقسیم بندی بر اساس بخش بندی داخلی سپتیک است.

به گونه‌ای که اگر سپتیک شامل یک بخش باشد، لازم است با استفاده از دیوارهای کوتاه به عنوان موج گیر سرعت حرکت فاضلاب در ان را کاهش داده تا امکان جدا شده آب از مواد معلق در فاضلاب ایجاد شود که به مرور زمان فضولات بصورت لجن در کف مخزن جمع خواهند شد.

در سپتیک‌های چند بخش، با ایجاد دو یا چند اتاقک به هم مرتبط در سپتیک، امکان جداسازی آب از فضولات و جمع آوری فضولات در اتاقک‌های ابتدایی را فراهم می‌سازند.

انواع چاه سپتیک‌:

این چاه‌ها از دو نوع یک بخشی یا چند بخشی تقسیم می‌شوند که این تقسیم بندی بر اساس بخش بندی داخلی سپتیک بوده است.(آرچیکان هنر و صنعت ساخت و ساز)

چاه سپتیک یک بخشی‌:

اگر چاه سپتیک شامل یک بخش باشد به آن سپتیک یک بخشی می‌گویند.‌ لازم است با استفاده از دیوارهای کوتاه به عنوان موج گیر سرعت حرکت فاضلاب در ان را کاهش داده تا امکان جدا شده آب از مواد معلق در فاضلاب ایجاد ش ودکه به مرور زمان فضولات بصورت لجن در کف مخزن جمع خواهند شد.

ضوابط اجرای چاه سپتیک دو بخشی‌:

در سپتیک‌های چند بخش با ایجاد دو یا چند اتاقک به هم مرتبط در سپتیک امکان جداسازی آب از فضولات و جمع آوری فضولات در اتاقک‌های ابتدایی را فراهم می‌سازند.

جنبه‌های منفی چاه سپتیک‌:

جنبه‌های منفی چاه سپتیک‌ نسبت به نوع جذبی کمتر است، به این دلیل که فاضلاب و آب‌هایی که آلودگی دارند را وارد سفره‌های زیر زمینی نمی‌کند. اما با این حال نیز جایگزین شبکه فاضلاب و روش‌های نوین تصفیه فاضلاب نخواهد شد.

اگر طراح یا مجری پروژه های ساختمانی و یا تولید کننده محصولی در صنعت ساختمان هستید، جهت انتشار طرح و جزئیات آن از طریق فرم ” تماس با ما” با ما مکاتبه نمایید .همواره پیشنهادها و نظرات سودمند شما مجموعه آرچیکان را در ارائه مطالب بهتر یاری می کند.

آرچیکان را در شبکه های اجتماعی اینستاگرام دنبال کنید